† Prof. jhr. ir. J.L.W.C. von Weiler

Erelid van Vereeniging in de periode van 2 dec 1948 - 16 sep 1988

In Memoriam geschreven door prof. Boxma

Op 16 september 1988 overleed op de leeftijd van 86 jaar prof. Von Weiler, oud-buitengewoon hoogleraar in de Afdeling der Elektrotechniek.

Toen Carl von Weiler twaalf jaar oud was, bouwde hij zijn eerste radioontvanger. Wij kunnen ons voorstellen hoeveel voldoening het hem gaf, toen hij daarmee draadloos een tijdsein ontving. De radiotechniek liet hem niet meer los. Na het behalen van het ingenieursdiploma ging hij in de jaren dertig in Den Haag bij een militair laboratorium werken aan een draagbare radiozendontvanginstallatie. Deze werkte op de voor die tijd erg korte golflengte van 1.20 m. Bij de beproeving hiervan bleek geen contact mogelijk wanneer zich tussen beide installaties duinen bevonden, echter weer wel toen een vliegtuig overvloog. Dit bracht Ir. Von Weier op de gedachte met behulp van radiogolven vliegtuigen te detecteren. Hij ontwierp hiervoor een apparaat dat werkte op een golflengte van 70 cm. Hoewel die naam toen nog niet werd gebruikt, mag hij daarom de uitvinder van de Nederlandse radar worden genoemd, Met deze radar ontkwam hij in de meidagen van 1940 naar Engeland, waar hij mede richting gaf aan de ontwikkeling van dit voor de oorlogsvoering zo belangrijke apparaat.

Na zijn terugkeer in Nederland werd Von Weiler directeur van het door het Ministerie van Marine opgerichte Laboratorium voor Elektronische Ontwikkeling, Tevens werd hij in 1946 benoemd tot buitengewoon hoogleraar aan de T.H,-Delft, Zijn colleges waren bijzonder boeiend en vooral in die eerste jaren na de oorlog hoorden wij, studenten, vele nieuwe technieken die in de oorlogsjaren in de geallieerde landen waren ontwikkeld. Maar misschien nog belangrijker voor ons was de persoonlijke belangstelling voor zijn studenten, die hij vaak thuis ontving voor het afleggen van tentamens, een belangstelling die niet eindigde bij het afstuderen.

Prof. Von Weiler gaf op een stimulerende wijze leiding aan wetenschappelijk onderzoek, waarbij hij een goede samenwerking nastreefde met bedrijven en instituten. Zijn inspanning kwam dan ook zeker ten goede aan de Nederiandse industrie. Bij besprekingen over het onderzoek luisterde hij gewoonlijk eerst enige tijd naar het verloop van de discussie, waarna hij vaak op een heldere wijze een oplossing voor het probleem wist aan te dragen. Maar als de stemming in een vergadering wat te zwaar dreigde te worden, kon hij een onverwachte wending aan het gesprek geven. Velen vroegen zich dan af, of hij op zo'n moment wel of niet serieus moest worden genomen. Zelf helderde hij dit nooit op en genoot duidelijk van de verwarring; maar de spanning was gebroken.

Voor zijn vrienden was het duidelijk, dat deze houding voortkwam uit het willen maskeren van een sterke innerlijke bewogenheid, Hij deed dat ook in gesprekken die hem persoonlijk teveel gingen raken, Hij maakte dan een ironisch klinkende, relativerende opmerking Zelfs in de laatste maanden voor zijn overlijden probeerde hij op deze manier de ernst van zijn ziekte voor anderen, en misschien voor zichzelf, te verbergen. Toch was hij een realist, zowel in zijn werk als in zijn manier van leven.

Dat hield hem geestelijk tot het eind op de been. Wij houden prof, Von Weiler in de herinnering als een goede leermeester en collega, maar bovenal als iemand die veel liefde had voor zijn medemens.